Tasarımda kullandığınız fontun iyi olup olmadığını hissedebilirsiniz. İyi bir font, size sanki kendinize yakın bir arkadaş edinmişsiniz gibi hissettirirken, kötü bir font ise tam tersine yakanızdan düşmeyen bir illet ile baş etmeye çalışıyormuşsunuz gibi hissettirir. İyi bir font seçimi ile tasarımınız bir sanat eserine dönüşebilir. 

2020 yılındayız ve artık 10-15 yıl önceki gibi yalnızca işletim sistemi ile hazır yüklü gelen fontlarla sınırlı değiliz. İnternette, ücretli ve ücretsiz olarak bulunabilen binlerce font ve sürekli olarak yeni fontlar geliştiren yetenekli tasarımcılar mevcut. 

Ancak bu, her fontun iyi olduğu anlamına gelmiyor elbette! İnternette binlerce modası geçmiş, okunaksız ve çirkin fonta da rastlamak mümkün. Peki bir fontu iyi veya kötü olarak adlandırabilmenin kriteri nedir? Bazı fontların iyi, bazılarının ise kötü görünmesinin bilimsel nedenleri var. 

2020’de kullanabileceğiniz en iyi fontlar

Öncelikle kullanabileceğiniz modern ve en iyi fontlara birkaç örnek verelim:

• Didot
  
• Bodoni
  
• Garamond
  
• Futura
  
• Helvetica
  
• Mrs Eaves
  
• Baskerville
  
• Akzidenz-Grotesk
  
• Clarendon
  
• Gill Sans
  
• Verdana
  
• Frutiger
  
• FF Din
  
• Proxima Nova
  
• Uni Sans
  

En iyi fontları iyi yapan özellikler nelerdir?

İyi fontlar, görüntü olarak birbirine benzemese de tasarım felsefesi olarak aynı temel özelliklere ve karakteristiklere sahiptir. Bunlar:

• Karakter aralıkları
• Tutarlılık
• Denge
• Okunabilirlik

Gelin, bu özelliklere derinlemesine bir bakalım:

Karakter aralığı

Karakter aralığı iki karakterin arasında bulunan boşluktur. Karakterleri arasında çok az boşluk bulunan veya karakterleri iç içe geçmiş fontlar iyi font sınıfına girmez. Aksine göze garip ve çirkin gelir. Futura ve Helvetica gibi fontlar uygun karakter aralıkları sayesinde bold veya light olması fark etmeksizin okuyucuyu rahatsız eden bir durum oluşturmaz ve temiz bir görünüm sergilerler. 

Tutarlılık 

Tutarlılık, font içerisinde bulunan tüm harf, rakam ve diğer karakterlerin aynı görünümü koruduğu anlamına gelir. Yani bir fontun “A” harfi serif ise “B” harfi de serif olmalıdır. Benzer şekilde, fonttaki harfleri eğimli köşelere ve kalın hatlara  sahip olup da rakam ve noktalama işaretleri bu özelliklere sahip değilse bu font tutarsızdır.

Denge

Kalınlık - incelik ya da ağırlık - hafiflik gibi kavramların fontların oluşturulması aşamasında ortaya çıkan uyumları ile fontun sahip olduğu denge, iyi bir fontun önemli bir bileşenidir.

Örneğin Didot, kalın ve ince konturlar arasında yakaladığı mükemmel varyasyonlar ile Bodoni güçlü ve sağlam dikey konturları ve ince eğimleri ile projelerde sıkça tercih edilen ve mükemmel dengeye sahip fontların başında gelir. 

Okunabilirlik

Bir fontun olmazsa olmazlarından biri de okunabilir olmasıdır. Okunamayan fontlar, oluşturduğu gereksiz kalabalık ile gözleri yorarken asıl resmi görmemizi engeller. Seçtiğiniz fontun okunabilir olup olmadığını anlamak için son kararı vermeden önce mutlaka başka kelimeler ve cümleler ile farklı kombinasyonlar deneyerek okunabilir olduğundan emin olun. Ardından boyutlandırın. Eğer font, çok küçük ve çok büyük alanlarda da okunabilirlik özelliğini taşıyorsa bir sonraki adıma geçebilirsiniz.

Mümkünse tasarımda asla kullanmamanız gereken en kötü fontlar

Bu aşağıdaki fontları tasarımınızda, kurumsal kimliğinizde vb. herhangi bir alanda kullanıyorsanız, size tek bir önerimiz var: Font seçiminizi değiştirin!

• Copperplate Gothic
  
• Times New Roman
  
• Trajan Pro
  
• Comic Sans
  
• Courier
  
• Papyrus
  
• Bonzai
  
• Neuland-Inline
  
• Brush Script
  
• Souvenir
  
• FF Blur
  
• Impact
  
• Trajan Pro
  
• Curlz
  
• Jokerman
  
• Lobster
  
• Bleeding Cowboys
  
• Arial
  

Peki, kötü fontları kötü yapan özellikler nelerdir?

Yukarıda en iyi fontları iyi yapan özellikleri listelemiştik. Bu karakteristikleri taşımayan fontları iyi olarak adlandıramayacak olsak da bazı hususlar var ki hemen yukarıda bahsettiğimiz kötü fontları kötü yapıyorlar. Bunlar:

Aşırı kullanım

Bazı fontlar ortaya çıktığı andan itibaren o kadar fazla kullanılır ki bir süre sonra değerini kaybeder ve sıradanlaşır. Copperplate Gothic, Brush Script ve Souvenir, zaman içerisinde bu şekilde tahtını kaybetmeye yüz tutmuş fontların başında geliyor. Brush Script fontu 1940-1960 yılları arasında o kadar popülerdi ve o kadar çok kullanıldı ki bugün nerede görsek, bu fontun bize 70’leri hatırlattığı hissinden kurtulamayız. 

Okunaksız olması

Jokerman, Bleeding Cowboys ve bunlara benzer okunamayan fontların neredeyse tamamı evrensel olarak beğenilmiyor çünkü bu fontlar okuyucuyu metinden uzaklaştırıp kafa karıştıracak bir sürü işe yaramaz detayla doldurulmuş durumdalar. Çok kısıtlı kullanım alanına sahip ve neredeyse hiç tercih edilmeyen bu fontlar da en kötüler listesinde uzun zaman daha kalacak. 

Sıkıcı olması

Bir fontu kötü yapan etkenlerin arasında, tasarımsal açıdan sıkıcı olması da bulunuyor. Bu fontları kötü olarak nitelememizi sağlayan şey ise onları çekici kılan hiçbir özellikleri yok. 

Arial, her ne kadar kurtarıcı font olarak bilinse de bir markaya veya tasarıma değer katmaz. İkincil font kullanım ihtiyacı olan durumlarda da vurgulamak istenen asıl mesajın önüne geçmeyecek ya da onu bastımayacak birçok font bulabilirsiniz. Arial hariç :)

Taklit olması (-miş gibi görünmesi)

Yalnızca font değil, her konuda taklitten kaçınmak gerekiyor. Kötü fontların bazıları, doğrudan kötü olduklarını gizleme çabası ile yapılmıştır ve bu fontlar genellikle gördüğümüzde bize zaten bildiğimiz bir olguyu çağrıştırır. 

Örneğin Comic Sans, bize çizgi filmlerde gördüğümüz yazıları anımsatırken, filmlerde görmeye çok alıştığımız Courier ise daktiloyla yazılmış gibidir. Papyrus, Neuland-Inline ve Bonzai gibi bazı fontlar da belirli kültürlere yakın hissettirecek şekilde tasarlansa da ucuz ve sıradan görünür ve okuyucuda herhangi bir etki bırakmazlar.

Tasarımınız için en iyi fontu seçmek

Kötü font seçiminin sonucu çoğunlukla kötü olsa da iyi fontlardan birini seçmeniz de eğer bu font projeye (tasarım, marka kimliği vb.) uygun değilse projenizi doğrudan iyi yönde etkilemeyebilir. 

Kullanacağınız fontun projenize uygun olması için:

• İyi hazırlanmış ve estetik olarak güzel olması
• Ve marka kimliğiyle uyumlu olması gerekir

Genellikle Mrs Eaves ya da Baskerville gibi serif fontları lüks markalarda sıklıkla görürken, Akzidenz-Grotesk tarzı sans serif fontlar ise daha günlük markalar tarafından tercih ediliyor. Eğer oluşturulacak markanın el yazısı ya da çizimi benzeri daha özel bir fonta ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız ücretli ve daha sofistike fontlara yönelebilirsiniz.

Sonuç olarak projeniz için seçtiğiniz fonta bakın ve kendinize, “Bu fontu kolayca okuyabiliyor muyum?” ve “Bu font markayı yansıtıyor mu?” sorularını sorun.

Yanıt her ikisi için de evet ise tebrikler, fontunuzu buldunuz. Değilse en uygununu bulana kadar denemeye devam edin. Bol şans!